
1. Ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας, για την άσκηση του
επαγγέλματος του, τηρεί βιβλίο εσόδων - εξόδων, σε ξεχωριστές στήλες
του οποίου καταχωρεί:
α) το είδος του δικαιολογητικού, τον αύξοντα αριθμό και τη χρονολογία έκδοσης ή λήψης του, καθώς και το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία του εκδότη των στοιχείων αγορών και εξόδων,
β) τα ακαθάριστα έσοδα από την πώληση εμπορευμάτων, προϊόντων, πρώτων υλών, από την παροχή υπηρεσιών και από λοιπές πράξεις.
γ) τις δαπάνες για αγορά αγαθών, διακεκριμένα και ανάλογα με τον προορισμό τους για μεταπώληση ή παραγωγή προϊόντων, τις δαπάνες λήψης υπηρεσιών, τα γενικά έξοδα και λοιπές πράξεις,
δ) τις επιστροφές και τις εκπτώσεις που γίνονται με ιδιαίτερο στοιχείο επί των πιο πάνω πράξεων, οι οποίες μπορεί να καταχωρούνται αφαιρετικά από τις αντίστοιχες
(1) Το άρθρο 5 που καταργείται με το άρθρο 19§6 του ν. 3842/2010 και ισχύει με τις διατάξεις του άρθρου 92 του ίδιου νόμου από 01.01.2011 είχε ως εξής: «1. Ο επιτηδευματίας της πρώτης κατηγορίας, για την άσκηση του επαγγέλματος του, τηρεί βιβλίο αγορών, σε ξεχωριστές στήλες του οποίου καταχωρεί: α) το είδος του δικαιολογητικού, τον αύξοντα αριθμό και τη χρονολογία έκδοσης ή λήψης του και το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία του εκδότη, β) την αξία αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τα έξοδα, το Φ.Π.Α. των πράξεων αυτών και τις επιστροφές και εκπτώσεις που γίνονται με ιδιαίτερα στοιχεία, οι οποίες μπορεί να καταχωρούνται αφαιρετικά από τις αντίστοιχες στήλες.
2. Η αξία κάθε πράξης της προηγουμένης παραγράφου αναλύεται σε στήλες του τηρούμενου Η ανάλυση αυτή μπορεί να γίνει το αργότερο μέχρι τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων. 3. Σε ιδιαίτερες στήλες ή σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου καταχωρείται η αξία αγοράς των παγίων στοιχείων, ο Φ.Π.Α. αυτών, καθώς και τα δάνεια που χορηγούνται ή λαμβάνονται. 4. Τα ποσά των εξόδων μέχρι εκατόν πενήντα (150) ευρώ έκαστο και ο Φ.ΠΑ που αντιστοιχεί σε αυτά μπορεί να καταχωρούνται καθημερινά στις στήλες που αφορούν συγκεντρωτικά με ένα ποσό, με αναγραφή και του πλήθους των αντίστοιχων δικαιολογητικών». Η παράγραφος 4 του άρθρου 5 είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 28§8 του ν. 3522/2006 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006. Η παράγραφος που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής: «4. Τα ποσά των εξόδων μέχρι πενήντα (50) ευρώ έκαστο και ο Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί σ’ αυτά μπορεί να καταχωρούνται καθημερινά στις στήλες που αφορούν με ένα ποσό ανά εκδότη στοιχείου.» Η παράγραφος 4 του άρθρου 5 είχε προστεθεί με το άρθρο 2§4 του ν. 3052/2002 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003. |
στήλες,
ε) το Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί στις πιο πάνω πράξεις.
2. Το ποσό κάθε πράξης της προηγούμενης παραγράφου αναλύε-
ται σε ιδιαίτερες στήλες του τηρουμένου βιβλίου ή σε καταστάσεις, ανά-
λογα με τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος και του Φ.Π.Α..
Η ανάλυση αυτή μπορεί να γίνει το αργότερο μέχρι τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.
3. Τα ποσά των ακαθάριστων εσόδων και ο Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί
σ’ αυτά μπορεί να καταχωρούνται καθημερινά στις στήλες που αφορούν,
με ένα ποσό, για κάθε ένα είδος και σειρά στοιχείων που εκδόθηκαν την
ίδια ημέρα με αναγραφή του πρώτου και τελευταίου αριθμού.
Σε περίπτωση χρήσης ταμειακής μηχανής αναγράφεται ο αριθμός του ημερήσιου δελτίου «Ζ», όπως ορίζεται από τις εκάστοτε ισχύουσες αποφάσεις περί Τεχνικών Προδιαγραφών των φ.τ.μ. Παρέχεται η δυνατότητα καταχώρησης των ημερήσιων δελτίων «Ζ» με μία μηνιαία συγκεντρωτική εγγραφή με βάση δελτίο μηνιαίας αναφοράς, που εκτυπώνεται από την φ.τ.μ., και στο οποίο εμφανίζονται τα αντίστοιχα αθροίσματα των επί μέρους ημερήσιων δελτίων «Ζ», με αναγραφή στο βιβλίο εσό-δων-εξόδων της περιόδου που αφορά, καθώς και του πρώτου και του τελευταίου αριθμού του ημερήσιου δελτίου «Ζ» του αντίστοιχου μήνα. Τα ημερήσια δελτία «Ζ» θα συνεχίσουν να εκδίδονται και να διαφυλάσσονται κατά τα οριζόμενα από τις εκάστοτε ισχύουσες αποφάσεις περί τεχνικών προδιαγραφών των φ.τ.μ. και των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 21 του Κώδικα αυτού. Στον ίδιο χρόνο διαφυλάσσονται και τα παραπάνω δελτία αναφοράς<font class="Apple-style-span" size="1">.</font>
Τα ποσά των εξόδων μέχρι εκατόν πενήντα (150) ευρώ έκαστο και ο Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί σε αυτά μπορεί να καταχωρούνται καθημερινά στις στήλες που αφορούν συγκεντρωτικά με ένα ποσό, με αναγραφή και του πλήθους των αντίστοιχων δικαιολογητικών
4. Σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου καταχωρούνται διακεκριμένα:α) τα έσοδα και έξοδα που πραγματοποιούνται για λογαριασμό τρίτου,
β) οι αυτοπαραδόσεις αγαθών ή η ιδιοχρησιμοποίηση υπηρεσιών, γ) Η αξία αγοράς και πώλησης των πάγιων στοιχείων, ο Φ.Π.Α. που αναλογεί σε αυτές, καθώς και οι αποσβέσεις τους, όταν εξάγεται λογιστικό αποτέλεσμα.
δ) οι καταθέσεις και οι αναλήψεις κεφαλαίων, τα δάνεια που χορηγούνται και λαμβάνονται, καθώς και οι εισπράξεις ή οι καταβολές που γίνονται για μερική ή ολική εξόφληση τους.
5. Μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολο-
γίας εισοδήματος του οικείου οικονομικού έτους στο βιβλίο εσόδων - εξό-
δων καταχωρείται ανάλυση των ακαθάριστων εσόδων από πωλήσεις
αγαθών και παροχή υπηρεσιών, με διάκριση λιανικών - χονδρικών πω-
λήσεων, καθώς και των εξόδων για αμοιβές προσωπικού και τρίτων, για
ενοίκια, για τόκους και για λοιπά έξοδα
Η ανάλυση αυτή δεν απαιτείται εάν προκύπτει από τον τρόπο τήρησης του βιβλίου εσόδων - εξόδων.
(1) Στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 6 η φράση «τις εκάστοτε ισχύουσες αποφάσεις περί Τεχνικών Προδιαγραφών των φ.τ.μ.» αντικατέστησε τη φράση «την απόφαση Σ. 1659/104/20.6.1988 (ΦΕΚ Β’ 497)» με το άρθρο 20§1 του ν. 3296/2004 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 33 του ίδιου νόμου από 1.1.2005. (2) Τα τρίτο, τέταρτο και πέμπτο εδάφια της παραγράφου 3 του άρθρου 6 προστέθηκαν με το άρθρο 20§1 του ν. 3296/2004 και ισχύουν σύμφωνα με το άρθρο 33 του ίδιου νόμου από 1,1.2005. (3)Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 6 που αντικαθίσταται με το άρθρο 19§7 του ν.3842/2010 και ισχύει με το άρθρο 92 του ίδιου νόμου από 01.01.2011 είχε ως εξής: «Η παράγραφος 4 του άρθρου 5 έχει ανάλογη εφαρμογή και επί των βιβλίων της δεύτερης κατηγορίας». Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 6 προστέθηκε με το άρθρο 2§5 του ν. 3052/2002 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 16 του ίδιου νόμου από 1.1.2003.
(4) Η περίπτωση γ’ της παραγράφου 4 του άρθρου 6 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 28§9 του |
6) Ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας τηρεί και βιβλίο απογραφών εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 27 και 28 του παρόντος Κώδικα, εφόσον τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα του από πώληση αγαθών υπερβαίνουν το δέκα τοις εκατό (10%) του γενικού ορίου τήρησης βιβλίων Γ’ κατηγορίας όπως αυτό ορίζεται από το άρθρο 4 του Κώδικα αυτού. Στο βιβλίο απογραφών η καταγραφή της απογραφής γίνεται κατά ποσότητα και αξία μέχρι την 20ή Φεβρουαρίου εκάστου έτους και όχι αργότερα από την ημερομηνία υποβολής εκκαθαριστικής δήλωσης Φ.Π.Α. ή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
«γ) η αξία αγοράς πάγιων στοιχείων, ο Φ.Π.Α. που αναλογεί σ' αυτά, καθώς και οι αποσβέσεις τους όταν εξάγεται λογιστικό αποτέλεσμα,»
(5) Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 6 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 28§10
του ν. 3522/2006 και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 39 του ίδιου νόμου από 22.12.2006. Το εδά-
φιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:
«Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου και εντός του επόμενου μήνα από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου, γίνεται ανάλυση των ακαθαρίστων εσόδων από πωλήσεις αγαθών και παροχή υπηρεσιών, με διάκριση λιανικών - χονδρικών, των εξόδων για αμοιβές προσωπικού και τρίτων, για ενοίκια, για τόκους και για λοιπά έξοδα.»
(6) Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 6 του άρθρου 6 που αντικαθίσταται με το άρθρο 19§8
του ν.3842/2010 και έχει εφαρμογή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 92 του ίδιου νόμου
από 01.01.2011 είχε ως εξής : «Ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας τηρεί και βιβλίο
απογραφών εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 27
και 28 του παρόντος Κώδικα, εφόσον τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα του από πώληση αγαθών
υπερέβησαν το όριο τήρησης βιβλίων πρώτης κατηγορίας της παραγράφου 7 του άρθρου 4».
Η παράγραφος 6 του άρθρου 6 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9§4 του ν. 2753/1999 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 26 του ίδιου νόμου από την 31.12.1999. Η παράγραφος που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:
«Ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας τηρεί και βιβλίο απογραφών εμπορευσίμων περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 27 και 28 του παρόντος Κώδικα, στο οποίο η καταγραφή της απογραφής γίνεται κατά ποσότητα και αξία μέχρι την 20η Φεβρουαρίου εκάστου έτους και όχι αργότερα από την ημερομηνία υποβολής εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ ή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος Κατ' εξαίρεση, απαλλάσσεται από την υποχρέωση αυτή, μόνο για την απογραφή της 31ης Δεκεμβρίου 1994, ο επιτηδευματίας που τα ακαθάριστα έσοδα του δεν θα υπερβούν το ποσό των 80.000.000 δραχμών.»
H παράγραφος 6 του άρθρου 6 είχε προστεθεί με το άρθρο 43§1 του ν. 2214/1994 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρου 66 του ίδιου νόμου από την 31.12.1994.<font class="Apple-style-span" size="1">Τ</font>
Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 6 του άρθρου 6 είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 4 του π.δ. 134/1996 και ίσχυσε σύμφωνα με το άρθρο 22 του ίδιου π.δ. από 1.8.1996. Το εδάφιο που αντικαταστάθηκε είχε ως εξής:
«Ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας τηρεί και βιβλίο απογραφών εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 27 και 28 του παρόντος Κώδικα.»